Η καθαροαιμία δεν εξασφαλίζει την κυνηγετική υπεροχή ενός ιχνηλάτη απέναντι σε ένα ημίαιμο, αλλά συνήθως εξασφαλίζει μια σταθερή γραμμή αναπαραγωγής για όσους ενδιαφέρονται και για την επόμενη γενιά ιχνηλατών που θα έρθει στα χέρια τους.
Το ιδανικό λαγόσκυλο, για τους λάτρεις του αφτιά, είναι το A και το Ω ενός πετυχημένου κυνηγίου. Η αναζήτηση του αλλά και η «δημιουργία» του αποτελεί το «ιερό δισκοπότηρο» για τους περισσότερους λαγάδες, με τις απόψεις να διίστανται και τα υποκειμενικά κριτήρια και οι προσωπικές εμπειρίες να κυριαρχούν κάθε φορά σε κάθε συζήτηση.
Υπάρχουν όμως και κάποια αντικειμενικά κριτήρια που δεν μπορεί και δεν πρέπει να παραβλέπει κανείς, σε αυτή την αρχέγονη αναζήτηση, μιας και η ιστορία του ιχνηλάτη σκύλου ξεκινάει πολλά χρόνια πριν….
Τα στοιχεία που πρέπει να χαρακτηρίζουν τον καλό ιχνηλάτη
Σημαντικό είναι αρχικά να δούμε τα βασικά χαρακτηριστικά που θα πρέπει να έχει ένας ιχνηλάτης για να μπορέσει να χαρακτηριστεί ιδανικός. Πρώτο και κυριότερο για πολλούς είναι η καθαροαιμία της ράτσας, που προϋποθέτει τα standard μορφολογίας και εργασίας της συγκεκριμένης φυλής. Η καθαροαιμία βέβαια δεν εξασφαλίζει την κυνηγετική υπεροχή ενός ιχνηλάτη απέναντι σε ένα ημίαιμο, αλλά συνήθως εξασφαλίζει μια σταθερή γραμμή αναπαραγωγής για όσους ενδιαφέρονται και για την επόμενη γενιά ιχνηλατών που θα έρθει στα χέρια τους.
Δεύτερο σημαντικό χαρακτηριστικό είναι η λεπτή όσφρηση που προϋποθέτει δυνατή μύτη, αλλά και η εξυπνάδα του σκύλου που θα τον βοηθήσει να ξετυλίξει τα δύσκολα χνάρια του λαγού.
Σημαντικά χαρακτηριστικά είναι η δυνατή και καθαρή φωνή, το κυνηγετικό πάθος, η αίσθηση θηράματος και η υπακοή στις εντολές και το κάλεσμα. Τέλος, είναι φυσικά η μεγάλη καταδίωξη του λαγού σε όλα τα εδάφη με αντοχή και αίσθηση προσανατολισμού.
Ιδανικές φυλές για τα ελληνικά εδάφη
Αν λάβουμε υπόψη ότι ο λαγός ζει σε όλα τα εδάφη, από κάμπους μέχρι αλπικά, αλλά και το ιδιαίτερο ανάγλυφο της χώρας μας, όλες οι ράτσες των ιχνηλατών έχουν να επιδείξουν προτερήματα και μειονεκτήματα.
Με αυτή την έννοια, η κάθε φυλή κυνηγάει το λαγό καλύτερα σε κάποια εδάφη από κάποια άλλη, ανάλογα και με την προσαρμοστικότητα που έχει στις εδαφικές συνθήκες.
Αν θέλουμε να εξειδικεύσουμε κατά κάποιον τρόπο έναν ιχνηλάτη ανάλογα με το έδαφος, θα μπορούσαμε να πούμε σε γενικές γραμμές ότι τα σκυλιά με σωματικές αναλογίες τετραγώνου (μήκος σώματος/ύψος = 1/1 περίπου), έχουν εύκολη αναρριχητική ικανότητα στα βουνά, αλλά είναι πιο αργά σε ταχύτητα, ενώ τα σκυλιά με αναλογίες παραλληλόγραμμου (μήκος σώματος μεγαλύτερο του ύψους) είναι γρήγορα σε ομαλά εδάφη και λίγο αργά στην αναρρίχηση.
Επίσης, στο πυκνό και στο πουρνάρι, ο μύθος του σκληρότριχου ή μακρύτριχου σκύλου δεν είναι ο κανόνας, γιατί σχεδόν όλα τα κοντότριχα σκυλιά μπαίνουν στο πουρνάρι. Στη ζέστη υπερτερεί το κοντότριχο έναντι του σκληρότριχου, ενώ αντίθετα στο κρύο το σκληρότριχο. Όμως, πολλά κοντότριχα δεν έχουν κανένα πρόβλημα με το κρύο.
Όλες οι ράτσες είναι καλές, μένει στον κυνηγό να κάνει τη σωστή επιλογή, σύμφωνα με τις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες της περιοχής που κυνηγάει συνήθως.
Ελληνική ή ξένη φυλή και γιατί
Εδώ μιλάμε αποκλειστικά για εκτροφή καθαρόαιμων ιχνηλατών όλων των ευρωπαϊκών φυλών συμπεριλαμβανομένων και των ελληνικών.
Στο εξωτερικό, η εκτροφή των ιχνηλατών σκύλων γίνεται με τις παρακάτω προϋποθέσεις:
- Όλες οι ράτσες αντιπροσωπεύονται από αντίστοιχα CLUB και κάθε ιδιοκτήτης είναι μέλος.
- Κάθε Club, αρχές Αυγούστου, έχει καταρτίσει το ετήσιο «Ημερολόγιο Εκθέσεων Μορφολογίας» και το «Ημερολόγιο Αγώνων των Ιχνηλατών», με αυστηρή υποχρέωση του κάθε Club να κάνει «Έκθεση Μορφολογίας» της ράτσας που αντιπροσωπεύει και να πάρει μέρος στους «Αγώνες των Ιχνηλατών».
- Οι αγώνες είναι 20 περίπου για κάθε θήραμα μέσα στην κυνηγετική περίοδο (λαγός, αγριογούρουνο, ζαρκάδι, αγριοκούνελο, αλεπού) και παίρνουν μέρος όλα τα Club, με τη ράτσα που έχουν.
- Ο κυνηγός – μέλος του Club παίρνει μέρος στους αγώνες με την ομάδα των σκύλων του, στο θήραμα που κυνηγάει συνήθως. Έτσι, ανάλογα τον κυνηγό, μπορεί μια ράτσα να πάει σε αγώνες λαγού, αγριογούρουνου, ζαρκαδιού κ.λπ. μέσα στην περίοδο.
- Μετά το τέλος των τοπικών αυτών αγώνων, γίνεται ο «Εθνικός Αγώνας Κυπέλλου» σε κάθε θήραμα. Εδώ παίρνουν μέρος οι καλύτερες ομάδες από κάθε Club που διακρίθηκαν σε κάθε θήραμα στους τοπικούς.
στ) Σχετικά με τις γέννες. Ο κυνηγός είναι υποχρεωμένος να δηλώνει την ημερομηνία του ζευγαρώματος. - Ο κυνηγός είναι υποχρεωμένος να δηλώνει την ημερομηνία της γέννας.
- Ο κυνηγός είναι υποχρεωμένος να βάλει τσιπάκι ή τατουάζ στο σκυλάκι και μετά παίρνει το «πιστοποιητικό γέννησης» του κουταβιού, που δεν είναι το τελικό pedigree.
- Στον πρώτο χρόνο περίπου πρέπει να παρουσιάσει το κουτάβι στους επίσημους κριτές του Κεντρικού Κυνολογικού Ομίλου, οι οποίοι θα το εξετάσουν μορφολογικά, ψυχολογικά, σωματικά για να υπογράψουν την επικύρωση (confirmation) για το τελικό pedigree.
- Για τους γεννήτορες υπάρχει επίσημος «Πίνακας Γεννητόρων», όπου κατατάσσονται οι σκύλοι σε μια κλίμακα από το 1-6, η οποία γράφεται στο pedigree, ανάλογα τις διακρίσεις που έχουν πάρει σε αγώνες μορφολογίας και κυνηγιού. Με αυτόν τον τρόπο, οι ιδιοκτήτες και το Club κάνουν επιλεκτικές γέννες με γονείς που πράγματι έχουν κατά προσέγγιση άριστα μορφολογικά κι εργασιακά πρότυπα της ράτσας, σκοπεύοντας με αυτόν τον τρόπο στη βελτίωση και τη σταθερότητα της φυλής.
Στην Ελλάδα μέχρι πρότινος τα πράγματα δεν ήταν τόσο εξελιγμένα και οργανωμένα, τα τελευταία μόνο χρόνια γίνονται σημαντικές προσπάθειες από ομίλους ιχνηλατών σε αυτή την κατεύθυνση με πολύ καλά αποτελέσματα. Μέχρι πριν λίγα χρόνια αρκούσε απλώς μία δήλωση γέννας κατά «δήλωση» του εκτροφέα. Εάν ο εκτροφέας ήταν τίμιος και ευσυνείδητος, είχαμε την πιθανότητα να βρούμε καλά σκυλιά με προδιαγραφές, διαφορετικά… σκότος. Γι αυτό, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την ιστορία και τους γεννήτορες του κάθε εκτροφέα.
Η αντοχή στο κυνήγι
Οι ιχνηλάτες κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες σε σχέση με το ύψος στο ακρώμιο.
Τα Μπασέ με ύψος μέχρι 40 εκατοστά, τα Μπρικέ ή μεσαία, από 40-60 εκατοστά και τα Μεγάλα με ύψος από 60 εκατοστά και πάνω. Η ανθεκτικότητα του σκύλου δεν έχει σχέση με το ύψος, αν είναι μικρόσωμα ή μεγαλόσωμα, αλλά με την κληρονομικότητα της κάθε ράτσας και τη φυσική κατάσταση του κάθε ζώου. Γενικώς, οι ιχνηλάτες είναι πολύ ανθεκτικά σκυλιά, αν αναλογιστούμε τις πολύωρες καταδιώξεις που πρέπει να κάνουν, κάτω από δύσκολες εδαφικές και κλιματικές συνθήκες.
Ξεκινώντας την εκπαίδευση
Η δημιουργία του ιδανικού λαγόσκυλου , πέρα από τα αρχικά κριτήρια επιλογής που αναφέραμε πιο πριν, εξαρτάται πλέον σε πολύ μεγάλο βαθμό από τη δικιά μας γνώση, αφοσίωση, αγάπη και όρεξη για δουλειά.
Η βασική εκπαίδευση ξεκινάει σε ηλικία 10-12 μηνών και συμπεριλαμβάνει:
- Υπακοή σε κάθε κάλεσμα και σε εντολές «έλα», «κάτω», «μη» κ.λπ.
- Κοινωνικοποίηση γενικώς για καλή συμπεριφορά με άλλα σκυλιά, καθώς επίσης και γνωριμία με τα οικόσιτα ζώα.
- Προσαρμογή στους θορύβους και στην τουφεκιά.
- Περιπάτους σε γειτονικά βουνά για προσαρμογή σε ορεινά εδάφη με πέτρες και πυκνά και φυσικές μυρωδιές.
- Πρέπει να μάθει να πηδάει εμπόδια και να κολυμπάει χωρίς άρνηση στο νερό.
- Πρώτη επαφή με θήραμα: συνήθως χρησιμοποιούμε κουνέλι σαν πρώτη επαφή με ζωντανό θήραμα, δημιουργώντας ντορούς εύκολους και δύσκολους.
Από 12-24 μήνες τα στάδια εκπαίδευσης είναι τα εξής:
– Λαγός εκτροφείου. Σε ηλικία 10 μηνών και πάνω, πάμε το κουτάβι σε μεγάλο εκπαιδευτήριο περιφραγμένο, πάνω από 50 στρέμματα. Θα το αφήσουμε περίπου 15 μέρες. Εδώ θα μάθει τις φάσεις του κυνηγιού και το λαγό (ψάξιμο, πλησίασμα στο γιατάκι, ξεσήκωμα, καταδίωξη).
– Ελεύθερος λαγός. Μετά το εκπαιδευτήριο θα το πάμε συνέχεια σε «ελεύθερο λαγό», αυστηρά μόνο του. Του δίνουμε την ευκαιρία να βρει και να σηκώσει όσο το δυνατόν περισσότερους λαγούς, για να αποκτήσει εμπειρίες και εμπιστοσύνη στον εαυτό του.
– Αλεπού. Αφού σηκώσει κάμποσους λαγούς, το πάμε σε ντορό αλεπούς όπου θα το αναγκάσουμε να μην ενδιαφερθεί. Το κολάρο είναι ίσως ο καλύτερος και πιο αποτελεσματικός τρόπος
Η ολοκλήρωση του σκύλου θα γίνει γύρω στα 3-4 χρόνια, ανάλογα την εκπαίδευση, τη συχνότητα επαφής με το λαγό και τα ατομικά του κυνηγετικά προσόντα. Θα ενταχθεί σε ομάδα ιχνηλατών της ίδιας φυλής μετά την ηλικία των 24 μηνών, όταν θα έχει αποκτήσει ανεξαρτησία κι εμπιστοσύνη στον εαυτό του κι εφ’ όσον δεν επηρεάζεται αρνητικά στον τρόπο εργασίας του.
Η τελειοποίηση ενός λαγόσκυλου προϋποθέτει συχνές εξόδους στο βουνό, δύο με τρεις φορές τη βδομάδα, με ενδιάμεση ξεκούραση. Ένα λαγόσκυλο είναι μαραθωνοδρόμος ανωμάλου δρόμου, με σωματική προσπάθεια που ξεπερνά σχεδόν πάντα τα όρια, οπότε επιβάλλεται η ξεκούραση.
Ο μεγαλύτερος εχθρός του λαγόσκυλου
Ο μεγαλύτερος και συνηθέστερος εχθρός στην δημιουργία αλλά και στην εξέλιξη ενός ιδανικού ιχνηλάτη, τις περισσότερες φορές είναι ο ίδιος ο κυνηγός. Αυτός που δεν θα δώσει τη δέουσα προσοχή στη σωστή διατροφή και υγεία του σκύλου, καθώς επίσης και στη μεθοδική εκπαίδευση, με αγάπη, υπομονή και επιμονή, δεν μπορεί να περιμένει και πολλά. Πολλά σκυλιά καταστρέφονται σωματικά και κυνηγετικά από έλλειψη φροντίδας, αγάπης, γνώσης και σωστής εκπαίδευσης.
