ΤΟΥ ΜΠΑΜΠΗ ΑΙΓΙΝΗΤΗ
Με ρωτούν πολλοί κυνηγοί για τις διαστάσεις των κανών των όπλων (μήκος κάνης, θαλάμης, διάμετρο αυλού, κ.λ.π.) και τη σημασία τους στην επιτυχία μιας βολής. Ελάχιστοι όμως με ρωτούν για την σημασία που έχουν οι διαστάσεις του κοντακίου στην επιτυχία μιας βολής, οι οποίες μπορεί να μην είναι εμφανείς όπως εκείνες της κάνης, όμως είναι σημαντικότερες.
Μια φράση που δεν πρέπει να ξεχνάμε λέει: «Οι κάνες βάλλουν, όμως το κοντάκι επιτυγχάνει».
Για κάποιον που κυνηγά με ραβδωτό όπλο, όπως οι προνομιούχοι κάτοικοι του εξωτερικού, μπορεί να έχει ευστοχία με ένα κοντάκι, το οποίο δεν έχει τις ακριβείς διαστάσεις που ταιριάζουν στον σωματότυπό του και αυτό γιατί ντουφεκίζει σχεδόν αποκλειστικά σταθερούς στόχους. Αρκεί να σκεφτείτε την σχηματική φτώχεια που διέθεταν τα κοντάκια των στρατιωτικών όπλων του παρελθόντος (MANLICHER, MAUSER, LEE ENFIELD, M1 GARAND, κ.λ.π.) και όμως πολλοί στρατιώτες είχαν σημαντικές επιτυχίες σε σταθερούς στόχους με αυτά. Όμως το κοντάκι του λειόκαννου κυνηγετικού όπλου που προορίζεται για κινητούς στόχους όπως τα πτερωτά θηράματα, χρειάζεται συγκεκριμένες διαστάσεις, που να ταιριάζουν όσο το δυνατόν περισσότερο με τον σωματότυπο του κυνηγού. Ο κυνηγός, όπως και ο σκοπευτής του skeet ή του sporting, έχει στη διάθεσή του ένα ελάχιστο χρόνο δεκάτων του δευτερολέπτου για να επωμίσει και να σκοπεύσει το πουλί που σηκώθηκε από τη φέρμα του σκύλου ή ξεπετάχτηκε ξαφνικά στο περπατητό κυνήγι. Στο skeet και στο sporting, όπου το όπλο δεν επωμίζεται αν δεν εμφανιστεί πρώτα ο δίσκος (το πιάτο, όπως λέγεται), ο σκοπευτής έχει στη διάθεσή του ένα δραματικά μικρό χρόνο, από μισό έως το πολύ ένα δευτερόλεπτο, που θα πρέπει να επωμίσει και να ρίξει με επιτυχία σε ένα ή δύο δίσκους ταυτόχρονα. Συνεπώς, είναι επιβεβλημένο να διαθέτει κοντάκι σωστής προσαρμογής στο σώμα του σκοπευτή και να έχουν προσεχθεί οι λεπτομέρειες των διαστάσεών του. Να δούμε όμως ποιες είναι αυτές οι διαστάσεις και ποια είναι η σημασία τους για την ευστοχία της βολής μας.
Οι διαστάσεις του κοντακίου χωρίζονται σε δύο μέρη. Το πρώτο μέρος περιλαμβάνει τις κύριες διαστάσεις και το δεύτερο μέρος τις δευτερεύουσες διαστάσεις, οι οποίες βέβαια δεν θεωρούνται ήσσονος σημασίας, το αντίθετο θα έλεγα. Όμως κάποιες από τις δευτερεύουσες διαστάσεις δεν υπάρχουν σε κάποιους τύπους κοντακίου, ενώ οι κύριες διαστάσεις υπάρχουν σε όλους τους τύπους, ανεξαρτήτου σχήματος. Αξίζει όμως σε αυτό το σημείο να αναφέρουμε τις σχηματικές κατηγορίες και τους τύπους των κοντακίων που υπάρχουν σήμερα στα λειόκαννα κυνηγετικά όπλα και που καλό είναι να τα ξέρει ο κυνηγός, όπως και τη χρηστικότητά τους.
Ο πρώτος και αρχαιότερος τύπος κοντακίου είναι ο αγγλικός με ίσια λαβή και θεωρείται το ιδανικότερο για δισκάνδαλα δίκαννα, διότι διευκολύνει στη μετακίνηση του δείκτη από την πρώτη στην δεύτερη σκανδάλη, χωρίς μάλιστα να υπάρχει κίνδυνος μικροτραυματισμού. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πανάκριβα δισκάνδαλα δίκαννα (τα λειόκαννα) διαθέτουν, όλα σχεδόν, τέτοια κοντάκια.
Ο δεύτερος τύπος είναι το ημι-πιστολοειδές κοντάκι (ντεμί-πιστολέ), που για πολλούς ονομάζεται γαλλικός τύπος, ενώ οι Άγγλοι το ονομάζουν κοντάκι με λαβή «Prince of Wales», δηλ. του πρίγκιπα της Ουαλίας. (Ο οποίος στα πρώτα χρόνια του 20ου αιώνα όταν παράγγελνε τα πλαγιόκαννα που χρησιμοποιούσε στους οίκους του Λονδίνου, ζητούσε να έχουν ημι-πιστολοειδή λαβή με ανοικτή καμπύλη).
Ο τρίτος τύπος είναι το πιστολέ κοντάκι, όπως υπαγορεύει η λαβή του, που είναι ιδιαίτερα χρήσιμο σε μονοσκάνδαλα δίκαννα, ενώ δεν θεωρείται χρήσιμο στα δισκάνδαλα. Σχεδόν όλα τα αυτογεμή (καραμπίνες) διαθέτουν αυτόν τον τύπο κοντακίου και οι οποίες βέβαια διαθέτουν μία σκανδάλη.
Η επιλογή του τύπου του κοντακίου, όπως αντιλαμβάνεστε, θα πρέπει να γίνεται με γνώμονα τη χρηστική του πλευρά και όχι την αισθητική του. Όπως επίσης και με το είδος του κυνηγιού που θα χρησιμοποιηθεί το συγκεκριμένο όπλο ή το σκοπευτικό άθλημα. Για παράδειγμα, ενώ ένα κοντάκι με ίσια λαβή έχει χρηστική αξία στον κυνηγότοπο και ειδικά στο περπατητό κυνήγι με σκύλο φέρμας, είναι «άβολο» με μηδενική χρηστική αξία σε ένα σκοπευτικό άθλημα του κυνηγετικού όπλου (skeet, trap).
Επιστρέφουμε όμως στις διαστάσεις του κοντακίου και τη σημασία τους, αρχίζοντας από το πρώτο μέρος που εμπεριέχει τις τρεις κύριες διαστάσεις.
1. Το μήκος του κοντακίου είναι η απόσταση από την σκανδάλη (την πρώτη στα δισκάνδαλα) στο μέσον του πέλματος. Το μακρύτερο κοντάκι από αυτό που ταιριάζει στον σωματότυπό μας θα έχει σαν συνέπεια να «σκαλώνει» στην μασχάλη σε κάθε απόπειρα επώμισης, ενώ το κοντύτερο θα φέρνει τον αντίχειρα σχεδόν πάνω στη μύτη. Χώρια που με την ανάκρουση της πρώτης ντουφεκιάς, είναι πολύ πιθανόν ο μέσος (το μεσοδακτύλιο) να πληγωθεί από τον προφυλακτήρα της σκανδάλης.
2. Η μικρή κλίση του κοντακίου είναι η απόσταση της μπροστά γωνίας, του πάνω μέρους του (κτένι), με την νοητή σκοπευτική ευθεία αν προεκταθεί η ρίγα. Αν δεν υπάρχει ρίγα εξαεριζόμενη ή μη, τότε παίρνουμε την ευθεία του στοχάστρου και νοητά την επεκτείνουμε πάνω από το κοντάκι. Αυτή λοιπόν η απόσταση της γωνίας με τη νοητή ευθεία είναι η μικρή κλίση που σε περίπτωση κοντακίου τύπου MONTE CARLO, δηλ. παράλληλο και υπερυψωμένο κτένι, συνεχίζεται με τα ίδια χιλιοστά μέχρι την άκρη του MONTE CARLO, που σταματά 3 με 4 εκ. πριν την κορυφή του πέλματος. Η σημασία αυτής της διάστασης, σε συνάρτηση με την μεγάλη κλίση, που θα δούμε αμέσως μετά, είναι ιδιαίτερα σημαντική, διότι καθορίζει το ύψος της βολής. Από αυτή εξαρτάται το αν θα «ψηλοντουφεκίζει» και πόσο το όπλο μας ή θα χαμηλοντουφεκίζει ή θα ρίχνει ακριβώς στο σημείο που σκοπεύουμε.
3. Η μεγάλη κλίση του κοντακίου είναι η απόσταση της πίσω γωνίας, δηλ. της κορυφής του πέλματος με την νοητή σκοπευτική ευθεία, αν προεκταθεί η ρίγα. Η σημασία αυτής της διάστασης στην περίπτωση ενός συμβατικού κοντακίου (όχι MONTE CARLO) που έχουν τα περισσότερα κυνηγετικά όπλα, καθορίζει το ύψος της βολής, σε συνάρτηση με τη μικρή κλίση που αναφέραμε προηγουμένως.
Στο δεύτερο μέρος εμπεριέχονται όλες οι δευτερεύουσες διαστάσεις του κοντακίου, που όμως είναι ιδιαίτερης σημασίας και καθορίζουν πολλές φορές όχι μόνο το που θα πάει η βολή μας, αλλά και το πώς θα συμπεριφερθεί το όπλο κατά την βολή. Να τις δούμε όμως αναλυτικά αυτές τις «άγνωστες» για πολλούς διαστάσεις του κοντακίου και τη σημασία τους.
1. Cast-off & cast-on είναι η πλάγια παρέκκλιση του κοντακίου που βοηθάει τους δεξιοεπωμίζοντες (το cast-off) και τους αριστεροεπωμίζοντες (το cast-on), να στείλουν τη βολή τους εκεί που βλέπουν τα μάτια τους, χωρίς πλάγια εκτροπή και χωρίς να χρειάζεται να «πλαγιάζουν» το κεφάλι τους για να ευθυγραμμιστούν με την σκοπευτική ευθεία. Η μέτρηση αυτής της παρέκκλισης γίνεται σε τρία σημεία: Α) στην πάνω γωνία, που μετριέται η μικρή κλίση, Β) πίσω στην κορυφή του πέλματος, δηλ. στη μεγάλη κλίση και Γ) στο κάτω μέρος του πέλματος.
2. Το Pitch (Πίτς) είναι η κλίση που έχει το πέλμα και βοηθάει στην σωστή έδραση του κοντακίου στον ώμο. Μετριέται με δύο τρόπους: Ο πρώτος είναι με την απόσταση από την σκανδάλη στο πάνω μέρος του πέλματος, στο μέσον και στο κάτω. Ο δεύτερος είναι με μέτρηση της απόστασης από το στόχαστρο στην ευθεία που αποτελεί την κάθετη πλευρά μιας ορθής γωνίας, που συνδέει το πέλμα με την αρχή της σκοπευτικής ευθείας. Η σημασία του Πιτς είναι μεγάλη, ειδικά στην ανάκρουση που νιώθει το σώμα κατά την πρώτη βολή και το πόσο θα ανέβει ή θα κατέβει ή θα παραμείνει σταθερή η κάννη κατά την δεύτερη βολή μετά την ανάκρουση της πρώτης.
3. Απόσταση κτένι με καθρέπτη είναι η μετρήσιμη απόσταση από το πάνω μέρος του καθρέπτη της βάσης – που ουσιαστικά ξεκινά η σκοπευτική ευθεία-μέχρι την γωνία στο κτένι, όπου μετριέται η μικρή κλίση που αναφέραμε στο πρώτο μέρος. Στον κατασκευαστικό τομέα του κοντακίου έχει σημασία στις περιπτώσεις ενός πιστολέ ή ενός κοντακίου με ίσια λαβή (αγγλικού τύπου).
4. Διάμετρος λαβής είναι το πάχος που έχει η λαβή στο πιάσιμο που θα κάνει ο χρήστης και διαφέρει αναλόγως με το μέγεθος της παλάμης. Η σημασία της διαμέτρου είναι μεγάλη, διότι μια λεπτότερη λαβή από αυτή που χρειάζεται ο κυνηγός ή ο σκοπευτής θα έχει ως συνέπεια η παλάμη να μετακινείται μπροστά με την ανάκρουση του όπλου. Αν είναι μεγαλύτερη από αυτή που χρειάζεται, τότε δεν υπάρχει σωστή υποστήριξη από την παλάμη σε δυνάμεις στρέψης και δεν έχουμε σταθερό κράτημα.
5. Μήκος πιστολοειδούς λαβής είναι η απόσταση μεταξύ της σκανδάλης όπου ακουμπάει ο δείκτης του χεριού, μέχρι την άκρη της πιστολοειδούς λαβής. Η σημασία της είναι καθοριστική στην κυρτότητα της λαβής και η γωνία που θα έχει ο καρπός όταν κρατάει τη λαβή με τον πήχη διευκολύνει την ανοδική κίνηση του κοντακίου κατά την επώμιση.
6. Ύψος πιστολοειδούς λαβής είναι η απόσταση μεταξύ του σημείου που ο αντίχειρας αγκαλιάζει το πάνω μέρος της λαβής και το κάτω άκρο του πιστολέ, όπου θα τελειώνει και το πιάσιμο της παλάμης. Έχει σημασία κατά κύριο λόγο στα σκοπευτικά κοντάκια, ενώ σπανίως υπολογίζεται στα κυνηγετικά.
7. Ύψος πέλματος είναι η καθ’ ύψος μετρήσιμη επιφάνεια του πέλματος στο σημείο που ακουμπάει στον ώμο. Η σημασία που έχει είναι στο να εφαρμόζει άρτια στο ύψος που έχει η επιφάνεια επαφής του ώμου, χωρίς να περισσεύει πάνω ή κάτω το πέλμα, αλλά ούτε και να φαίνεται λειψό.
8. Πλάτος στο μέσον του πέλματος είναι το εύρος που έχει η επιφάνεια του πέλματος σε σχέση με το εύρος της επιφάνειας έδρασης του ώμου μας. Η σημασία του έγκειται κυρίως στην αισθανόμενη ανάκρουση στο σώμα μας την στιγμή της ντουφεκιάς. Έχω συναντήσει υπερβολικά στενά κοντάκια στο πάχος επιφάνειας του πέλματος, αλλά και κάποια με υπερβολικά φαρδιά επιφάνεια, που σε παραπέμπουν να φανταστείς πώς θα ήταν ο ώμος αυτού που το παρήγγειλε.
Όπως διαπιστώνετε, τα πράγματα δεν είναι απλά με το κοντάκι. Ίσως αυτό είχε οδηγήσει έναν Άγγλο ειδικό να λέει χαριτολογώντας, ότι αν βρεις το όπλο με το κοντάκι που σου ταιριάζει απόλυτα, αγόρασέ το όσο κι αν κάνει και αν δεν το πουλάνε… κλέψε το!
Ένα λοιπόν κοντάκι σωστής προσαρμογής στο σώμα μας είναι ίσως η πανάκεια λύση για να τελειώνουμε με το όπλο και να ασχοληθούμε με την επώμιση και τις σκοπευτικές τεχνικές του κινούμενου στόχου. Σε αυτό το σημείο πρέπει να αποσαφηνίσουμε ότι η γνωμάτευση των διαστάσεων σε σχέση με τον σωματότυπο του κυνηγού ή του σκοπευτή, είναι δουλειά προπονητή σκοπευτικής αγωγής και όχι οπλουργού. Ο οπλουργός και μάλιστα αυτός που έχει εξειδίκευση στα κοντάκια (ο κοντακάς όπως λέγεται), θα συνεργαστεί με τον προπονητή και κάτω από τις οδηγίες του θα τροποποιήσει τις διαστάσεις ενός υπάρχοντος κοντακίου ή αν κριθεί απαραίτητο, θα κατασκευάσει εξ’ αρχής ένα νέο κοντάκι για τις ανάγκες του κυνηγού.
