Του Θανάση Κυριτσάκα
Κάτι έχουμε να μάθουμε όλοι μας από την ορθολογική ανάλυση του σκύλου ιχνηλάτη επί το έργον -εδώ, στο κυνήγι του λαγού-, με βάση τη σύγχρονη κυνηγετική θεωρία και πρακτική οι οποίες ορίζονται από γραπτούς και άγραφους νόμους, παραδόσεις, έθιμα, επιστημονική γνώση και εμπειρίες.
Τελειοποιώντας το κυνήγι του λαγού
Το ορθολογικό κυνήγι του λαγού γίνεται με ιχνηλάτες σκύλους και καθορίζεται από τις εξής φάσεις: ιχνηλασία, πλησίασμα στο γιατάκι, ξεσήκωμα, άμεση καταδίωξη και τέλος το καρτέρι του κυνηγού. Το αποκορύφωμα αυτού του κυνηγιού είναι η καταδίωξη του λαγού, που διαρκεί πολλαπλάσιο χρόνο απ’ ότι οι πρώτες φάσεις και δίνει την ευκαιρία στο σκύλο να κινηθεί πάνω απ’ τα όρια σε ανίχνευση και αντοχή και να αποδείξει τις κυνηγετικές του αρετές: μύτη, εξυπνάδα, εμπειρία, πάθος, αντοχή, δύναμη και φωνή, βέβαια. Όταν ολοκληρωθούν με επιτυχία οι παραπάνω φάσεις, τότε πιστεύω πως έχουμε την εξιδανίκευση του κυνηγιού, για τον κυνηγό και για το σκύλο.
Αυτός ο τρόπος κυνηγιού βοήθησε τα μέγιστα στην ανάπτυξη της κυνολογίας, γιατί απαιτεί σκύλους με άριστες κυνηγετικές ικανότητες, αναγκάζοντας έτσι τους κυνηγούς να δημιουργήσουν και να διατηρήσουν πολλές ράτσες ιχνηλατών, που καλύπτουν τις απαιτήσεις τους στο κυνήγι των τριχωτών θηραμάτων. Έτσι γίνεται το κυνήγι του λαγού με ιχνηλάτες απ’ την εποχή του Ξενοφώντα, όπως κάνει πλήρη ανάλυση στον «Κυνηγετικό» του, μέχρι σήμερα στη χώρα μας και σ’ όλη την υπόλοιπη Ευρώπη.
Πολλοί λαγοκυνηγοί κυνηγούν εκ συστήματος κοντά στα σκυλιά με αντικειμενικό σκοπό να τουφεκίσουν το λαγό στο ξεπέταγμα, υποστηρίζοντας μάλιστα ότι αυτό είναι το σωστό κυνήγι. Δεν μπορώ να καταλάβω την ουσία αυτού του τρόπου κυνηγιού. Πού είναι η ένταση, η αγωνία, τα κλιαφίσματα, η καταξίωση του σκύλου και του κυνηγού στο τελικό στάδιο της καταδίωξης; Πουθενά! Μια βιαστική και πρόχειρη διαδικασία, που τελικά δεν προωθεί την «κυνηγετική τέχνη» και την κυνολογία. Το μεγαλύτερο κακό μεταφέρεται στο σκύλο, γιατί δεν του δίνεται η δυνατότητα να αναπτυχθεί και να εξελιχθεί, να ολοκληρωθεί ως ιχνηλάτης με το στυλ εργασίας που προβλέπεται και απαιτείται στο κυνήγι του λαγού. Ιχνηλάτης που δεν κάνει καταδίωξη είναι άχρηστος και απορρίπτεται σε κάθε περίπτωση, σύμφωνα με τα επίσημα κριτήρια που εφαρμόζονται σε αγώνες πρακτικού κυνηγιού.
Αυτά τα κριτήρια θα πάρουμε ως βάση και όχι τις ατομικές γνώμες τού καθενός, που είναι λανθασμένες και υποκειμενικές. Λίγη σοβαρότητα χρειάζεται, δεν θα κάνουμε τις εξαιρέσεις κανόνες. Ο καθένας μπορεί να κυνηγάει όπως θέλει, αλλά δεν θα μας πείσει ότι κάνει το σωστό κυνήγι. Τέλος πάντων, ο λαγός δεν είναι μπεκάτσα για να κυνηγιέται στο ξεπέταγμα, τότε δεν θα χρειάζονταν καν τα λαγόσκυλα, αλλά όποιος αρέσκεται σ’ αυτόν τον τρόπο, μπορεί να κυνηγήσει άνετα με ένα πουλόσκυλο και μάλιστα θα σκοτώσει και πιο πολλούς λαγούς απ ’ότι με τον ιχνηλάτη, γιατί το πουλόσκυλο έχει το πλεονέκτημα του αέρα και της φέρμας. Πάντως μπορώ να συνοψίσω τις αιτίες που πολλοί λαγοκυνηγοί κυνηγούν έτσι το λαγό και για να γίνω σαφής εννοώ αυτούς που θέλουν μόνο το πλησίασμα και το ξεπέταγμα και καθόλου καταδίωξη και γι’ αυτό το λόγο ακολουθούν το σκύλο κατά πόδας.
Ιδού οι βασικοί λόγοι που κάποιοι επιλέγουν το ξεπέταγμα:
- Ο ιχνηλάτης δεν κάνει καταδίωξη, οπότε προσαρμόζεται ο κυνηγός στις μεσοβέζικες ικανότητές του.
- Ο ιχνηλάτης κάνει μεν καταδίωξη, αλλά στην πορεία δεν έχει τις ικανότητες (εμπειρία, αντοχή, μύτη, ζήλο) να «γυρίσει» το λαγό στα καρτέρια, οπότε σταματά το κυνήγι τριγυρίζοντας άσκοπα εδώ κι εκεί. Συνηθισμένο φαινόμενο…
Ανεπαρκής εκπαίδευση
Οι περισσότεροι κυνηγοί, για να μην πω όλοι, βάζουν το νεαρό σκυλί κοντά σ’ έναν έμπειρο ιχνηλάτη και το αφήνουν στην τύχη του. Στον πρωινό ντορό ο νεαρός ακολουθεί τον παλιό ιχνηλάτη μέχρι το γιατάκι, αλλά μετά το ξεσήκωμα ο παλιός δεν δίνει δεκάρα για τον μικρό και κάνει τη γρήγορη καταδίωξη, οπότε ο νεαρός χάνει επαφή τις περισσότερες φορές και μένει πίσω. Δύο-τρεις επαναλήψεις της ίδιας σκηνής φτάνουν για να καταγράψει ο νεαρός σκύλος στο μυαλό του ότι το κυνήγι γι’ αυτόν σταματάει όταν ο μεγάλος εξαφανίζεται στην καταδίωξη. Το αποτέλεσμα είναι ένας ιχνηλάτης χωρίς καταδίωξη.
Επίσης και στην περίπτωση που εκπαιδεύουμε μόνο του το νεαρό σκύλο, κάνουμε βασικά λάθη που δεν τα καταλαβαίνουμε εκείνη τη στιγμή. Οδηγούμε το σκύλο στον ντορό, τον ακολουθούμε και τον βοηθάμε στην ιχνηλασία μέχρι να πλησιάσει στο γιατάκι -πολύ σωστά μέχρι εδώ- και περιμένουμε με αγωνία να σηκώσει τον πρώτο λαγό. Στα αμέσως επόμενα δευτερόλεπτα γίνεται το λάθος απ’ τον κυνηγό. Σκοτώνει το λαγό στο ξεπέταγμα με τη σκέψη να «ματώσει» ο σκύλος, αντί να ρίξει την τουφεκιά στον αέρα για να προκαλέσει το σκύλο στην καταδίωξη. Αλλά το λάθος επαναλαμβάνεται πλέον κάθε φορά, γιατί ο κυνηγός από ‘δω και πέρα θα σκοτώνει το λαγό ικανοποιώντας πλέον τον εαυτό του και τον εγωισμό του, χωρίς να τον νοιάζει ούτε η καταδίωξη ούτε η εξέλιξη του σκύλου του, γιατί έχει το λαγό στον τορβά κι αυτό τον ικανοποιεί περισσότερο. Το αποτέλεσμα είναι ένας ιχνηλάτης χωρίς καταδίωξη.
Ιδού γιατί κάποιοι δεν επιλέγουν την καταδίωξη:
- Μερικοί βγαίνουν στο κυνήγι για μια-δυο ώρες, γιατί πρέπει να γυρίσουν στη δουλειά τους. Δεν θέλουν την καταδίωξη που έτσι κι αλλιώς είναι πολύωρη και θα τους καθυστερήσει.
- Άλλοι έχουν τη λανθασμένη εντύπωση ότι στο ξεπέταγμα θα σκοτώσουν περισσότερους λαγούς. Με σκυλιά φέρμας σίγουρα θα σκοτώσουν περισσότερους γιατί έχουν όλο το χρόνο να πάρουν τη σωστή θέση, όμως με τον ιχνηλάτη να βρίσκεται σε πλήρη έξαψη κοντά στο λαγό, που στην προκειμένη περίπτωση ετοιμάζεται να απογειωθεί από χίλιες μεριές, τον κυνηγό να μην ξέρει από πού θα του ‘ρθει, οπότε ρίχνει μπηχτές και βιαστικές τουφεκιές, σίγουρα η επιτυχία είναι πολύ μικρότερη απ’ ότι στο καρτέρι, όπου ο κυνηγός ακούει, βλέπει και έχει το χρόνο να οργανώσει τη στρατηγική.
- Μερικοί ενδιαφέρονται μόνο για το κρέας του λαγού, δεν τους νοιάζει το «κυνήγι του λαγού», συνήθως ξέρουν «προδομένους» λαγούς, παίρνουν κι έναν σκύλο μαζί τους που να μπορεί να τον προγκήξει από κανένα πυκνό και όλα μια χαρά. Αυτοί οι κυνηγοί αν θα συναντήσουν το λαγό το χάραμα στο δρόμο, θα τον σκοτώσουν με το αυτοκίνητο, θα κάνουν στροφή και θα γυρίσουν τροπαιούχοι κάτω απ’ το ζεστό πάπλωμα, μειδιάζοντας ευχαριστημένοι. Άσε τα κορόιδα να ψάχνουν στα βουνά, σκέφτονται…
- Επίσης έχουμε τους κυνηγούς που τους αρέσει να είναι κοντά στα σκυλιά για να βλέπουν και να ζουν όλη τη ροή της ιχνηλασίας, του πλησιάσματος και του ξεπετάγματος, όμως σκοτώνοντας το λαγό στο ξεπέταγμα -και συνήθως αυτό γίνεται- βλέπουν μόνο το μισό έργο, γιατί η καταδίωξη είναι το πιο ενδιαφέρον και δύσκολο κομμάτι του κυνηγιού, όπου ο ιχνηλάτης αποδεικνύει την κλάση του και μας προσφέρει τη μέγιστη ικανοποίηση.
- Τέλος έχουμε τους κυνηγούς που έμαθαν να κυνηγούν «καβάλα» στα σκυλιά, απ’ τον παππού ή τον θείο και δεν αλλάζουν αυτή την τακτική με τίποτα, νομίζοντας ότι αυτό είναι το σωστό κυνήγι.
Τότε ο Ξενοφών, που έζησε πριν 2500 χρόνια και μας δίδαξε το ορθολογικό κυνήγι του λαγού, είναι λάθος; Είναι λάθος όλοι οι παλιοί και σύγχρονοι ευρωπαίοι λαγοκυνηγοί που έχουν αναγάγει το κυνήγι του λαγού σε επιστήμη, με δεκάδες καθαρόαιμες ειδικές ράτσες ιχνηλατών και πρακτικούς αγώνες κυνηγιού, που ορίζουν το σωστό κυνήγι του λαγού; Η άγνοια και η αμάθεια των παππούδων δεν πρέπει να διαιωνίζεται, ας αφήσουμε τους μύθους των παππούδων κατά μέρος, σήμερα κυνηγάμε για την ευχαρίστηση και όχι για το κρέας, γιατί αν θέλαμε κρέας με τα λεφτά που ξοδεύουμε στα κυνήγια μπορούμε να αγοράσουμε δεκάδες λαγούς, χωρίς να πάμε καθόλου κυνήγι!
