Του Χρήστου Χατζιώτη
Είναι κοινός τόπος ότι τα αγγλικά χειροποίητα δίκαννα αποτελούν την κορυφή των οπλοκατασκευών. Όμως οι τιμές τους βρίσκονται σε δυσπρόσιτα ύψη. Αν εξαιρέσουμε την αγορά των μεταχειρισμένων όπλων, που προσφέρει σημαντικές ευκαιρίες, ο μόνος δρόμος που απομένει περνάει αναγκαστικά από την Ισπανία.
Οι Βάσκοι οπλοκατασκευαστές, ελέγχουν απόλυτα το χώρο της παραγωγής κυνηγετικών όπλων της Ισπανίας. Διαθέτουν τεράστια παράδοση, εμμονή στη χειροποίηση και υψηλή ποιότητα. Είναι τέτοια η εμμονή τους στη μίμηση των Άγγλων οπλοκατασκευαστών, που κάποιοι από αυτούς εξακολουθούν στις αρχές του 21ου αιώνα να αποφεύγουν πλήρως την ηλεκτροδότηση στις οικοτεχνίες τους, προκειμένου να μην υπάρξει το δέλεαρ για χρήση εργαλειομηχανών. Βέβαια, αν αυτό το εξετάσει κανείς σε βάθος, δεν είναι πάντα πλεονέκτημα, γιατί τους αναγκάζει να προμηθεύονται μεγάλο μέρος των βασικών εξαρτημάτων των όπλων τους, έτοιμα από άλλους οπλοκατασκευαστές. Όπως για παράδειγμα, ακατέργαστες κάννες, ημιτελείς μπάσκουλες και λοιπά.
Αυτό που παραμένει σημαντικό και κάνει ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες τις βασκικές οπλοκατασκευές, είναι η μίμηση των αγγλικών κορυφαίων όπλων, ο ενστερνισμός σημαντικών ευρεσιτεχνιών που άλλοι κατασκευαστές αποφεύγουν επειδή δεν είναι δικής τους επινόησης και κυρίως, η εξαιρετική σχέση παρεχόμενης ποιότητας και τιμής.
Ο ίδιος ο χαρακτήρας των Βάσκων κάνει δύσκολη τη συνεργασία πολλών τεχνιτών και ακόμα δυσκολότερο το συνεταιρισμό τους. Έτσι εξηγείται ο πολύ μεγάλος αριθμός ισπανικών οπλοκατασκευαστικών οίκων και το μικρό μέγεθός τους.
Αίτια μιμητισμού
Σε αντίθεση με ότι πολλοί οπλόφιλοι πιστεύουν, η ποιότητα των ισπανικών ατσαλιών που χρησιμοποιούνται στις κάννες των βασκικών όπλων είναι εξαίρετη. Απόδειξη ότι τέτοια ατσάλια επιλέγουν και κάποιοι από τους μεγαλύτερους Άγγλους κατασκευαστές για τα όπλα τους.
Αν ψάξουμε τα αίτια του έντονου μιμητισμού των Βάσκων οπλοκατασκευαστών προς τους Άγγλους, θα βρεθούμε πολλά χρόνια πίσω, όταν ο βασιλιάς Αλφόνσος της Ισπανίας, φανατικός κυνηγός και οπλολάτρης, αποτελούσε έναν από τους καλύτερους πελάτες του κορυφαίου αγγλικού οίκου Purdey και κατάφερε τον Athol Purdey να φιλοξενήσει για καιρό και να εκπαιδεύσει στην οικοτεχνία του τον «πατριάρχη» των σύγχρονων ποιοτικών ισπανικών πλαγιόκαννων, τον Victor Sarasqueta.
Οι λίγες διαφοροποιήσεις των Ισπανών σε σχέση με τους Άγγλους, ήταν κατά τη γνώμη μου επιβαρυντικές για τη φήμη και την ποιότητα των όπλων τους. Τέτοιες διαφοροποιήσεις ήταν η εμμονή στην εσωτερική επιχρωμίωση των καννών και η χρήση μπρουντζοκόλλησης ανάμεσα στις κάννες και τη ρίγα. Η πρώτη διαφοροποίηση παρείχε αντιοξειδωτική προστασία στις κάννες, αλλά μείωνε την ποιότητά τους, εξαιρώντας τες από τις κορυφαίες κάννες που παραδοσιακά είναι αχρωμίωτες. Η δεύτερη διαφοροποίηση, έδινε ισχυρότερες κολλήσεις από την κόλληση με καλάι ή την ασημοκόλληση, απαιτούσε όμως τόσο ψηλές θερμοκρασίες που έθετε σε κίνδυνο την κρυσταλλική δομή του ατσαλιού των καννών.
Ποια η σχέση των Ισπανών με τους Άγγλους;
Παρόλ’ αυτά, τα βασκικά όπλα εξακολουθούν να προσφέρουν εκπληκτική σχέση παρεχόμενης ποιότητας και τιμής. Σε αντίθεση με άλλες μητροπόλεις των οπλοκατασκευών, τα όπλα του Εϊμπάρ είναι δύσκολο να ιεραρχηθούν. Υπεισέρχεται συνήθως ο υποκειμενικός παράγοντας κάθε αρθρογράφου στην αξιολόγησή τους. Προσωπικά, θεωρώ ότι αν έπρεπε να προσδιορίσουμε τους «top three» κατασκευαστές της Ισπανίας, θα είχαν μία θέση εκεί ο Arizzabalaga, οι Garbbi και οι Grulla. Όμως αν με καλούσαν να επιλέξω ένα συγκεκριμένο μοντέλο ως κορυφαίο ισπανικό όπλο, πιθανόν να μην ανήκε σε καμία από τις τρεις αυτές εταιρείες και να ήταν το μοντέλο Νο1 της Aya.
Διερωτώνται πολλοί αν τελικά κατάφερε η βασκική οπλοοικοτεχνία να επιτύχει πραγματικά στα αντίγραφα των ύψιστης ποιότητας αγγλικών όπλων που κατασκεύασε. Την απάντηση, την πλέον αξιόπιστη, τη δίνουν νομίζω οι άμεσα και κυρίως «θιγόμενοι». Οι ίδιοι οι Άγγλοι λοιπόν, όχι μόνο εκτιμούν τα ισπανικά όπλα, αλλά αποτελούν έναν από τους καλύτερους πελάτες των Ισπανών οπλοκατασκευαστών. Επιπλέον, τουλάχιστον τρεις αγγλικές εταιρείες χειροποίητων όπλων, κατασκευάζουν στις μέρες μας επισήμως τα χαμηλά μοντέλα της γκάμας τους «φασόν» στην Ισπανία, για μείωση του κόστους παραγωγής.
Η βασκική οπλοοικοτεχνία δέχθηκε τη δεκαετία του 1980 ένα ισχυρό πλήγμα, όπως άλλωστε και οι περισσότερες ευρωπαϊκές οπλοβιομηχανίες. Για κάποια χρόνια η πατρίδα των ισπανικών όπλων, το Εϊμπάρ, θύμιζε βομβαρδισμένη πόλη. Σήμερα όμως, μπορεί να διακρίνει κανείς σαφή σημάδια ανάκαμψης και κυρίως μεγάλα ονόματα που αποτέλεσαν για χρόνια σημαντικό θέλγητρο των όπου γης οπλόφιλων.
