Ο αορτήρας και η χρήση του
Δεν υπάρχει ωραιότερη εικόνα για τον Έλληνα κυνηγό, από την περήφανη κοψιά ενός γερο–κυνηγού που επιστρέφει απ’ τα κυνηγοτόπια με τον γκέκα στο πλάι του, το ντουφέκι στον ώμο και το λάγαρο στο παλιό του δερμάτινο σακίδιο. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική και η νοσταλγική μας διάθεση δεν πρέπει να μας παρασύρει σε επικίνδυνες πρακτικές.
Η καλύτερη λύση για όπλα με αορτήρα παραμένει η λύση των γαλλικών όπλων της Manufrance τα οποία διέθεταν μηχανισμό πτυσσόμενου αορτήρα εντός του κοντακίου, οπότε ο κυνηγός είχε την άμεση επιλογή της χρήσης του ανά πάσα στιγμή, ανάλογα με τις ανάγκες του.
Τα διαφόρων τύπων «ζογκλερικά» αποδέσμευσης του όπλου από τον ώμο μας, σε ξαφνική εμφάνιση του θηράματος, θα πρέπει να αποφεύγονται. Αυτές οι πανικόβλητες κινήσεις κατεβάσματος του όπλου, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια βεβιασμένης επώμισης, χωρίς απόλυτο έλεγχο των κινήσεών μας, εγκυμονούν κινδύνους.
Σε όλη την Ευρώπη, όταν ο αορτήρας συνδέεται με το όπλο, αυτό σημαίνει αυτόματα πως το όπλο μεταφέρεται άδειο και ανοικτό για να μπορούν να το ελέγχουν όλοι. Ο ρόλος, λοιπόν, αυτός δεν πρέπει να αλλάζει κατά πώς μας βολεύει.
Κουραστικό το κυνήγι της πέρδικας. Ο ήλιος καίει και τα βήματα γίνονται όλο και πιο δύσκολα στα τσουγκριά και τους χαλιάδες. Το όπλο βαραίνει στα χέρια. Η ανάγκη να σταθείς για λίγο σε μια σκιά, ίσα που να ξαποστάσεις και να ξεδιψάσεις τα σκυλιά, γίνεται όλο και πιο έντονη. Κάπου πιο χαμηλά, πάνω από τα έλατα, ο μπαρμπα Γιάννης κόβει βόλτες περιμένοντας τα λαγόσκυλα που επιστρέφουν από μια άκαρπη δίωξη. Περπατάει καμαρωτά και τα χρόνια που τον βαραίνουν δεν φαίνονται, δεν τον λυγίζουν. Έχει το κοκοροντούφεκο στον ώμο του με το δερμάτινο πλεχτό αορτήρα, δώρο τού καταστήματος απ’ όπου το αγόρασε, κάπου σαράντα χρόνια πριν. Α, ρε, μπαρμπα–Γιάννη μάστορα, χαίρεται η ψυχή μου όταν σε βλέπω!
Κάποτε, ο κυνηγός μ’ ένα δερμάτινο λουρί κρεμούσε στον ώμο τη φαρέτρα με τα βέλη του κι έφευγε αχάραγα για τα κυνηγοτόπια. Σήμερα, η φαρέτρα μας έχει μάρκα και είναι φτιαγμένη από ξύλο και ατσάλι. Αχάραγα κινάμε κι εμείς για το βουνό και το δερμάτινο λουρί, όμοια με τότε, το περνάμε στον ώμο μας.
Μια γλυκιά ανάμνηση!
Πόσες και πόσες γενιές δεν έχει συντροφέψει ο αορτήρας στο κυνήγι. Ένα λιτό κομμάτι δέρματος, ένα γερό λουρί ξεκούραζε τον κυνηγό την ώρα της πορείας του στους κυνηγότοπους και το βράδυ βαστούσε το όπλο κρεμασμένο στο καρφί δίπλα στο τζάκι. Ποιος δεν έχει αυτή την εικόνα στο μυαλό του; Άλλοτε, αν υπήρχε ανάγκη, χρησίμευε για το δέσιμο του σκυλιού στον κυνηγότοπο ή για το κουβάλημα του θηράματος, αν έλειπε το σχοινί. Με λίγα λόγια, εξυπηρετούσε τον κυνηγό με πολλούς τρόπους και λόγω της καλής του υπηρεσίας περνούσε απαρατήρητος. Κατασκευάστηκε κατά καιρούς από πολλά υλικά, αλλά το βασικό υλικό ήταν πάντα το δέρμα αφού η αντοχή του θεωρείται αξεπέραστη. Στη σημερινή εποχή, οι σύγχρονοι αορτήρες κατασκευάζονται από μοντέρνα υλικά, π.χ. Neoprene, με τελειώματα δέρματος ή Cordura, και είμαι σίγουρος πως θα δούμε και άλλες προτάσεις στο μέλλον. Ακόμη και από ελαστικό υλικό κατασκευάστηκαν αορτήρες με το σκεπτικό της ευκολότερης διάσχισης των πυκνών, αφού ο αορτήρας τέτοιου τύπου μένει τεντωμένος και δεν περισσεύει από το όπλο σκαλώνοντας στα κλαδιά. Βέβαια, η καλύτερη λύση για όπλα με αορτήρα παραμένει η λύση των γαλλικών όπλων της Manufrance τα οποία διέθεταν μηχανισμό πτυσσόμενου αορτήρα εντός του κοντακίου, οπότε ο κυνηγός είχε την άμεση επιλογή της χρήσης του ανά πάσα στιγμή, ανάλογα με τις ανάγκες του. Με τον αορτήρα αυτού του τύπου, η αισθητική του όπλου παρέμενε ανεπηρέαστη και το μόνο μειονέκτημα που θα μπορούσαμε να χρεώσουμε είναι το επιπλέον μικρό βάρος στο πίσω μέρος του κοντακίου που πιθανά επηρεάζει, έστω και κατ’ ελάχιστον, το ζύγισμα του όπλου.
Τα υπέρ και τα κατά
Είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια ο αορτήρας έχει αντιμετωπίσει μια σχετική απαξίωση από συγκεκριμένες ομάδες χρηστών. Έχει επίσης κατηγορηθεί πως υποβιβάζει την αισθητική των όπλων και οι οπλολάτρεις τον απεχθάνονται. Στα όπλα με υψηλή ποιότητα ξύλινων μερών, τα ψέλια στήριξης του αορτήρα στο κοντάκι θεωρούνται απαράδεκτα και ο αορτήρας, ιδιαίτερα στα ακριβά χειροποίητα όπλα, προσλαμβάνεται ως ύβρις στην οπλοκατασκευή, κατά την άποψη πολλών. Υπάρχουν βέβαια και υπέρμαχοι οι οποίοι μπορώ να πω ότι στην πλειονότητά τους ανήκουν σε ομάδες που κυνηγούν συγκεκριμένα θηράματα, όπως τον αγριόχοιρο και το λαγό. Αυτές οι ομάδες κυνηγών, λόγω του τρόπου κυνηγίου των θηραμάτων αυτών, είναι αναγκασμένοι να κρατούν για πολλές ώρες το όπλο τους σε μια κατάσταση σχετικής απραξίας, αφού συχνά οι σκύλοι καταδιώκουν το θήραμα πολύ μακριά και για αρκετές ώρες. Ο αορτήρας γι’ αυτούς θεωρείται απαραίτητος. Αλλά και στο κυνήγι της πέρδικας, η ανάβαση δύσκολων πλαγιών διευκολύνεται με τη χρήση του αορτήρα, όμως θα πρέπει να τονίσουμε πως το όπλο σε αυτή την περίπτωση επιβάλλεται να είναι άδειο. Φαντάζομαι πως κανείς δε θέλει να κατρακυλά σε μια πλαγιά με ένα γεμάτο όπλο δεμένο στην πλάτη του, έτσι δεν είναι; Ειδικά για την περίπτωση της αναρρίχησης επικίνδυνων βράχων σ’ αυτό το κυνήγι, θα λέγαμε πως μάλλον διακινδυνεύουμε πάρα πολλά σκαρφαλώνοντας «με τα τέσσερα» για την απόκτηση μιας πέρδικας και θα ‘πρεπε να το σκεπτόμαστε δύο φορές πριν το επιχειρήσουμε. Η απερισκεψία καμιά φορά σκοτώνει!
Θηράματα και ηλικία
Αντίστοιχα, μια άλλη ομάδα κυνηγών, όπως οι κυνηγοί της μπεκάτσας, είναι υποχρεωμένοι, λόγω του τρόπου κυνηγίου του θηράματος που τους ενδιαφέρει, να περπατούν πολλές ώρες κρατώντας το όπλο στα χέρια τους. Κάποιοι άλλοι περιμένουν υπομονετικά στο καρτέρι της πάπιας για παράδειγμα, με τεταμένη την προσοχή για την εμφάνιση του πολύτιμου θηράματος ανά πάσα στιγμή και γι’ αυτόν το λόγο θεωρούν τον αορτήρα περιττό βάρος και εμπόδιο στην ομαλή διεξαγωγή του κυνηγίου τους.
Δεν θα πρέπει να παραβλέψουμε επίσης την ηλικία του κυνηγού και τη σχέση που έχει αυτή με τη χρήση του αορτήρα. Είναι ευνόητο πως ο ηλικιωμένος κυνηγός δεν μπορεί να αρνηθεί τη βοήθεια αυτή στις πολύωρες αναζητήσεις του, σε αντίθεση με τον νέο που δεν ενδιαφέρεται για μικρολεπτομέρειες όπως το βάρος και μπορεί να κουβαλά το όπλο του ολημερίς, χωρίς σημάδια κόπωσης. Εξάλλου, είναι γεγονός πως το βάρος και το ζύγισμα του όπλου αρχίζει να μας απασχολεί από κάποια ηλικία και μετά και αυτό φανερώνει πολλά. Εκτός των παραπάνω, θα διακινδυνεύσουμε και το συσχετισμό της χρήσης του αορτήρα με την τεμπελιά που διακρίνει πολλούς από εμάς. Πρέπει να παραδεχθούμε πως πολλές φορές περνά από το μυαλό μας η ιδέα της τοποθέτησης ενός τέτοιου εξαρτήματος στο όπλο μας αφού, όπως είναι γνωστό, η τεμπελιά για κάποιον ανεξήγητο λόγο προσθέτει βάρος στο όπλο μας!
Ασφαλής ή επικίνδυνος;
Τίθεται θέμα επικινδυνότητας στη χρήση του αορτήρα άραγε; Πώς μπορεί να χρησιμοποιείται με ασφάλεια χωρίς να θέτει σε κίνδυνο εμάς και τους γύρω μας;
Οτιδήποτε σχετίζεται με πυροβόλα όπλα, όπως και ο αορτήρας, θα πρέπει να ελέγχεται ως προς την ασφάλειά του. Ο έλεγχος της καλής του κατάστασης είναι απαραίτητος και θα πρέπει να γίνεται συχνά. Η ευθύνη για τη σωστή και ασφαλή χρήση του βαραίνει τον ίδιο τον κυνηγό, ο οποίος οφείλει την απαραίτητη προσοχή στη χρήση του, εάν θέλει να αισθάνεται σιγουριά στις αναζητήσεις του. Η διάσχιση πυκνών ή το περπάτημα σε κακοτράχαλα εδάφη εγκυμονούν κινδύνους. Πόσο μάλλον όταν επιμένουμε να κρεμάμε ένα γεμάτο όπλο στην πλάτη μας, κάτι το οποίο από μόνο του είναι αρκετά επικίνδυνο ή αν θέλετε δεν είναι απολύτως ασφαλές. Προσωπικά, παρ’ ότι κατανοώ και σέβομαι τις επιλογές τού καθενός, απεχθάνομαι τον αορτήρα στα όπλα μου, εκτός των περιπτώσεων που αυτός συνδέεται με τη δερμάτινη θήκη μεταφοράς του όπλου. Όμως, παρά τις δικές μου προτιμήσεις, οφείλω να επισημάνω ορισμένα σημεία σχετικά με την ασφαλή χρήση του, τα οποία θεωρώ ουσιώδη.
Πάντα με τις κάννες προς τα πάνω
Από τη στιγμή, λοιπόν, που ξεκινά το κυνήγι και το γεμάτο όπλο μας πρόκειται να κρέμεται στον ώμο για τις επόμενες ώρες, πρέπει να λαμβάνονται τα απαραίτητα μέτρα. Κατ’ αρχήν, πρέπει να φέρουμε το όπλο μας πάντα σε κάθετη θέση με τις κάννες προς τα πάνω, καλά στερεωμένο στον ώμο, σταθεροποιώντας συνεχώς τον αορτήρα με το χέρι μας. Δεν πρέπει να το στρέφουμε προς πάσα κατεύθυνση κρεμασμένο σαν ταγάρι, με τις κάννες να δείχνουν προς τα πίσω παράλληλες με το έδαφος. Οι γύρω μας κινδυνεύουν. Αλλά και οι κυνηγοί που συνηθίζουν, όταν βρέχει, να κρεμούν το γεμάτο όπλο στον ώμο τους με τις κάννες προς τα κάτω –συνήθως οι γηραιότεροι– και περπατούν μέσα στις λάσπες σημαδεύοντας τα πόδια τους, καλά θα κάνουν να το ξανασκεφτούν την επόμενη φορά. Έχουν εξαιρετικά μεγάλες πιθανότητες να πάθουν κάποιο ατύχημα, ενώ επιπλέον αποτελούν κακό παράδειγμα για τους νέους.
Μην παριστάνετε τους ζογκλέρ
Καλό είναι, επίσης, να προστατεύουμε με το χέρι μας τις σκανδάλες από τα κλαδιά. Δεν αρκεί ο υποφυλακτήρας σκανδάλης και το γνωρίζουν καλά όσοι αισθάνθηκαν τον τρόμο της ξαφνικής εκπυρσοκρότησης δίπλα στο κεφάλι τους, καθώς διέσχιζαν αμέριμνοι τα πυκνά κυνηγώντας. Αλλά και τα διαφόρων τύπων «ζογκλερικά» αποδέσμευσης του όπλου από τον ώμο μας, σε ξαφνική εμφάνιση του θηράματος, θα πρέπει να αποφεύγονται. Αυτές οι πανικόβλητες κινήσεις κατεβάσματος του όπλου, σε μια αγωνιώδη προσπάθεια βεβιασμένης επώμισης, χωρίς απόλυτο έλεγχο των κινήσεών μας, εγκυμονούν κινδύνους. Δεν ανήκουμε σε λόχο που εκτελεί ασκήσεις ακριβείας με όπλα. Βρισκόμαστε για κυνήγι στη φύση και συνήθως δεν είμαστε μόνοι μας. Ένας κακός συντονισμός των χεριών μας, ένα γλίστρημα ή το σκάλωμα του αορτήρα σε κάποιο κλαδί, μπορούν να προξενήσουν ατύχημα σε μας, τους γύρω μας ή στο αγαπημένο μας σκυλί.
Αορτήρας σημαίνει άδειο όπλο
Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ πως η βολή σε θήραμα απαιτεί προετοιμασία και αυτή με τη σειρά της απαιτεί το σωστό και ασφαλές κράτημα του όπλου στα χέρια μας. Ο ρόλος της χρήσης του αορτήρα είναι συγκεκριμένος και έχει να κάνει με τη μεταφορά του όπλου εντός θήκης από και προς τον κυνηγότοπο. Αυτό προστάζει η κυνηγετική παράδοση σε όλο τον κόσμο, λαμβάνοντας υπ’ όψιν την ασφαλή χρήση των πυροβόλων όπλων. Σε όλη την Ευρώπη, όταν ο αορτήρας συνδέεται με το όπλο, αυτό σημαίνει αυτόματα πως το όπλο μεταφέρεται άδειο και ανοικτό για να μπορούν να το ελέγχουν όλοι. Ο ρόλος, λοιπόν, αυτός δεν πρέπει να αλλάζει κατά πώς μας βολεύει.
Η εξαίρεση του κανόνα
Πιστεύω πως σε ό,τι αφορά την άσκηση της θήρας, οφείλουμε να είμαστε απόλυτοι και αυστηροί στην πιστή εφαρμογή των κανόνων ασφαλείας. Και είναι αυτοί οι κανόνες που απαιτούν την αφαίρεση του αορτήρα από το όπλο μας κατά τη διάρκεια της θήρας, ανεξαρτήτως του είδους κυνηγίου και του θηράματος. Από τον κανόνα θα μπορούσαμε ίσως να εξαιρέσουμε τους ηλικιωμένους κυνηγούς, αλλά μόνο για ορισμένα είδη κυνηγίου. Οι κανόνες έχουν ισχύ για όλους, μόνο που στην Ελλάδα τους θυμόμαστε όταν προκύψει δυστυχώς το μοιραίο ατύχημα. Δικαιολογίες του τύπου «μια ζωή έτσι κυνηγούσαμε», είναι τουλάχιστον απαράδεκτες και φανερώνουν την αδυναμία κατανόησης και παραδοχής της αναγκαιότητας των κανόνων ασφαλείας. Και αυτή η αδυναμία φαίνεται περισσότερο όταν, παριστάνοντας τους δασκάλους, συμβουλεύουμε τους νέους κυνηγούς να ακολουθούν τη λαθεμένη αντίληψή μας για το κυνήγι και τη χρήση του όπλου.
Και μόνο η σκέψη ενός ατυχήματος στο κυνήγι, λόγω της καταστρατήγησης των στοιχειωδών κανόνων ασφαλείας, πρέπει να μας κάνει ιδιαίτερα προσεκτικούς ως προς την εικόνα που προβάλλουμε ως κυνηγοί στους γύρω μας, αλλά και ως προς τις κάθε είδους συμβουλές μας.
Ναι, λοιπόν, στη χρήση του αορτήρα εάν το θεωρείτε απαραίτητο, αλλά υπό τους όρους που θέτει το ίδιο το παραδοσιακό κυνήγι. Το κυνήγι που θέλει τον άνθρωπο σοβαρό, συνετό και μετρημένο στα λόγια και τις πράξεις του!
