1. Γενικά περί Αθλημάτων Σκοποβολής
Τα αθλήματα της σκοποβολής χωρίζονται σε πολλές διαφορετικές κατηγορίες και τύπους ανάλογα:
- τον τύπο του όπλου π.χ. Τυφέκιο, Πιστόλι, Βαλλίστρα, Λειόκανο, με ραβδωτή κάνη
- τις αποστάσεις των στόχων από την γραμμή βολής
- το χρόνο που δύναται να βάλλει ο σκοπευτής κατά των στόχων
- το διαμέτρημα του όπλου ή τον τρόπο λειτουργίας του
- το φύλο ή την ηλικία του αγωνιζόμενου
- τον τύπο, το μέγεθος ή το υλικό του στόχου
- κ.α.
Η Σκοπευτική Ομοσπονδία Ελλάδος κατατάσσει τα αγωνίσματα της σκοποβολής σε δύο κύριες ενότητες, την ενότητα του Σταθερού Στόχου και την ενότητα του Πήλινου Στόχου.
Α. ΣΤΑΘΕΡΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
Στην ενότητα αυτή κατατάσσονται όλα τα αγωνίσματα σκοποβολής που ο στόχος είναι σταθερά τοποθετημένος σε διάφορες αποστάσεις (ανάλογα το αγώνισμα) ή εάν κινείται η κίνηση του είναι με μικρή ταχύτητα σε προκαθορισμένη βραχεία τροχιά ή άξονα. Οι στόχοι που χρησιμοποιούνται στα αγωνίσματα του σταθερού στόχου είναι στην πλειονότητα τους από χαρτί ή σε μερικές περιπτώσεις από μέταλλο.
Τα πιο διαδεδομένα αγωνίσματα σκοποβολής Σταθερού Στόχου στην Ελλάδα είναι τα εξής:
- Πιστόλι ISSF (με σειρά διαμετρήματος)
- Αεροβόλο
- Standard με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος
- Ελεύθερο με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος
- Ταχύτητος με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος
- Sport με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος
- Κεντρικής Πυροδότησης με όπλα Μεγάλου Διαμετρήματος
- Τουφέκι ISSF (με σειρά διαμετρήματος)
- Αεροβόλο
- Τουφέκι με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος Πρηνηδόν
- Τουφέκι με πυροβόλα όπλα Μικρού Διαμετρήματος Τριών Στάσεων
- 300μ. Τουφέκι με πυροβόλα όπλα Μεγάλου Διαμετρήματος Πρηνηδόν
- 300μ. Τουφέκι με πυροβόλα όπλα Μεγάλου Διαμετρήματος 3Χ20
- Κινούμενο Στόχο με αεροβόλο ή πυροβόλο τυφέκιο Μικρού Διαμετρήματος
- Σκοποβολή IPSC
- Με πυροβόλα όπλα χειρός (πιστόλια και περίστροφα)
- Με λειόκανα πυροβόλα τυφέκια
- Με ραβδωτά πυροβόλα τυφέκια
- Σκοποβολή MLAIC
- Με πάσης φύσεως πυροβόλα όπλα εμπροσθογεμή
- Σκοποβολή IMMSU
- Με πάσης φύσεως όπλα σε διάφορες αποστάσεις κατά μεταλλικών στόχων
Και άλλα πολλά αγωνίσματα όπως benchrest, slug, βαλλίστρα κ.α.
Β. ΠΗΛΙΝΟΣ ΣΤΟΧΟΣ
Στην ενότητα αυτή κατατάσσονται όλα τα αγωνίσματα σκοποβολής που ο στόχος εκτοξεύεται από ειδικές μηχανές με μεγάλη ταχύτητα στον αέρα. Αυτονόητα οι στόχοι του πήλινου στόχου είναι κατασκευασμένοι από υλικό όμοιο του πηλού και έχουν την μορφή δίσκου. Τα όπλα που χρησιμοποιούνται στον Πήλινο στόχο είναι λειόκανα τυφέκια όμοια με τα κυνηγετικά.
Τα πιο διαδεδομένα αγωνίσματα σκοποβολής Πήλινου Στόχου στην Ελλάδα είναι τα εξής:
- Trap
- Skeet
- Double Trap
- Sporting
Η Σκοπευτική Ομοσπονδία Ελλάδος έχει το δικαίωμα από τις Διεθνείς Συνομοσπονδίες και το Υπουργείο Πολιτισμού να τροποποιεί ή/και συμπεριλαμβάνει στα αγωνίσματα που καλλιεργεί και αγωνίσματα άλλα σύμφωνα με Διεθνείς και με Εθνικούς κανονισμούς που συντάσσει.
2. Ηλικιακές και κατά φύλο Κατηγορίες Αγωνισμάτων
Ανάλογα το φύλο ή/και την ηλικία του αθλητή τα περισσότερα αγωνίσματα της σκοποβολής είτε διαφοροποιούνται, είτε αναγνωρίζουν, υποκατηγορίες.
Σαν παράδειγμα, το Sport Πιστόλι απευθύνεται μόνο στις Γυναίκες, τους Έφηβους και τις Νεανίδες. Αντίστοιχα, το Πιστόλι Κεντρικής Πυροδότησης είναι αγώνισμα που αφορά μόνον τους Άνδρες.
Σε άλλα αγωνίσματα όπως π.χ. το αγώνισμα Όπλων Χειρός της σκοποβολής IPSC, όλοι αγωνίζονται μαζί αλλά αναγνωρίζονται υποκατηγορίες Γυναικών, Νέων (που περιλαμβάνει και τους Έφηβους αλλά και τις Νεανίδες), Βετεράνων (με ηλικία πάνω από 50 ετών) και Παλαιμάχων (με ηλικία πάνω από 60 ετών)
3. Τα Αγωνίσματα κατά Διεθνή Συνομοσπονδία
Τα αγωνίσματα της σκοποβολής είναι αναρίθμητα. Πρακτικά όμως οι Διεθνείς Ομοσπονδίες έχουν θέσει τους κανονισμούς που διέπουν τα περισσότερα από αυτά.
Κατόπιν τούτου μπορούμε να κατατάξουμε τα πιο συνήθη αγωνίσματα σύμφωνα με τις Διεθνείς Ομοσπονδίες και Συνομοσπονδίες σε:
Ι. Αγωνίσματα ISSF
Η ISSF είναι το επίσημο αναγνωρισμένο σώμα από την Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή για τα αγωνίσματα του προγράμματος της Ολυμπιάδας.
Η ISSF ιδρύθηκε το 1907 και αποτελείται από 157 Εθνικές Ομοσπονδίες σκοποβολής.
Είναι η πρώτη Διεθνής Ομοσπονδία που ιδρύθηκε για την κάλυψη αγωνισμάτων σκοποβολής και καλύπτει το κύριο όγκο σκοπευτών διεθνώς.
Στο Ολυμπιακό πρόγραμμα συμπεριλαμβάνονται 15 αγωνίσματα, τα αγωνίσματα όμως που καλύπτει η ISSF είναι κατά πολύ περισσότερα.
Τα αγωνίσματα σκοποβολής που καλύπτει είναι:
Α. Αεροβόλα Όπλα
Στα αγωνίσματα με αεροβόλα πιστόλια και τουφέκια ο σκοπευτής βάλει σε στόχους που απέχουν από την γραμμή βολής ακριβώς 10 μέτρα.
Οι άνδρες πρέπει να βάλουν 60 βολές σε διάστημα 1:45 ώρας και οι γυναίκες 40 βολές σε διάστημα 1:15 ώρας.
Ο στόχος αποτελείται από 10 ομόκεντρους δακτυλίους και έχει συνολική μέγιστη διάμετρο ο μεν στόχος των πιστολιών 15,5cm ο δε στόχος των τυφεκίων 4,5cm. Το κέντρο που φέρνει την απόλυτη βαθμολογία είναι για μεν τα πιστόλια 11mm για δε τα τουφέκια 0,5mm δηλαδή λίγο μικρότερο από το κεφάλι μίας καρφίτσας.
Τα ρεκόρ στα αγωνίσματα των αεροβόλων είναι:
Για τα τουφέκια έχει επιτευχθεί η απόλυτη επίδοση δηλαδή 600 στο μέγιστο 600 για τους άνδρες και 400 στα 400 για τις γυναίκες.
Στα πιστόλια τα ρεκόρ είναι 393 στα 400 για τις γυναίκες και 593 στα 600 για τους άνδρες.
Β. Πυροβόλα Όπλα
1. Μικρά διαμετρήματα
Τα αγωνίσματα με πυροβόλα όπλα μικρών διαμετρημάτων διεξάγονται με τουφέκια και πιστόλια των 22 εκατοστών της ίντσας.
Τα αγωνίσματα αυτά γίνονται σε σκοπευτήρια των 25 και 50 μέτρων για τα πιστόλια και των 50 μέτρων για τα τουφέκια.
Τα Ολυμπιακά αγωνίσματα με πιστόλι μικρού διαμετρήματος είναι τα εξής:
- Σπορ πιστόλι Γυναικών που διεξάγεται σε σκοπευτήριο 25m.
- Πιστόλι Ταχύτητας Ανδρών που διεξάγεται σε σκοπευτήριο 25m.
- Ελεύθερο Πιστόλι Ανδρών που διεξάγεται σε σκοπευτήριο 50m.
Τα Ολυμπιακά αγωνίσματα με τουφέκι μικρού διαμετρήματος είναι τα εξής:
- Τουφέκι 3 στάσεων όπου ο σκοπευτής βάλει κατά του στόχου από τρεις στάσεις, ορθίως, γονυπετώς και πρηνηδόν. Στο αγώνισμα αυτό οι άνδρες βάλουν 40 βολές από κάθε στάση σε σύνολο 120 βολών, οι δε γυναίκες βάλουν 20 βολές από κάθε στάση σε σύνολο 60 βολών.
- Τουφέκι πρηνηδόν Ανδρών.
Εκτός από τα Ολυμπιακά αγωνίσματα υπάρχουν και τα εξής αγωνίσματα με όπλα μικρών διαμετρημάτων που καλύπτονται από την ISSF και είναι τα εξής:
- Πιστόλι Standard Ανδρών
- Τουφέκι Πρηνηδόν Γυναικών
Κάθε αγώνισμα που προαναφέρθηκε διεξάγεται και για τις νεανίδες και τους έφηβους.
2. Μεγάλα διαμετρήματα
Τα αγωνίσματα που καλύπτονται από την ISSF είναι τα εξής:
- Πιστόλι μεγάλου διαμετρήματος όπου συμπεριλαμβάνονται όλα τα πιστόλια και περίστροφα που βάλουν βολίδες διαμέτρου από .32 εκατοστά της ίντσας έως και .38 της ίντσας δηλαδή από 7,62mm έως 9,65mm. Το αγώνισμα του πιστολιού μεγάλου διαμετρήματος ή όπως αλλιώς ονομάζεται του πιστολιού κεντρικής πυροδότησης διεξάγεται σε πεδίο βολής 25m και ακολουθούνται οι κανονισμοί του σπορ πιστολιού μικρού διαμετρήματος.
- Τουφέκι μεγάλου διαμετρήματος όπου χρησιμοποιούνται τουφέκια που βάλλουν βολίδες με διάμετρο έως 8mm. Τα αγωνίσματα των τυφεκίων μεγάλου διαμετρήματος διεξάγονται σε σκοπευτήρια 300m και ακολουθούνται οι κανονισμοί που διέπουν και τα αγωνίσματα με τουφέκια μικρού διαμετρήματος.
Κάθε χρόνο διεξάγονται και για αυτά τα αγωνίσματα Πρωταθλήματα και Κύπελλα και αν και δεν θεωρούνται Ολυμπιακά Αθλήματα η διάδοση τους παγκοσμίως είναι όση και των Ολυμπιακών.
3. Κινούμενος Στόχος (Running Target)
Τα αγωνίσματα του κινούμενου στόχου διεξάγονται με
- αεροβόλα τυφέκια στα 10 μέτρα
- πυροβόλα τυφέκια μικρού διαμετρήματος στα 50 μέτρα.
Τα όπλα που χρησιμοποιούνται φέρουν διόπτρα και ο στόχος κινείται σε μία σταθερή οριζόντια διαδρομή 2m για τα αεροβόλα και 10m για τα πυροβόλα όπλα.
Ο σκοπευτής ξεκινά την προσπάθεια του με το όπλο στο ισχίο.
Οι άνδρες βάλουν 60 βολές, η δε γυναίκες 40 βολές. Οι χρόνοι που εμφανίζεται ο στόχος είναι 5 δευτερόλεπτα ή 2,5 δευτερόλεπτα ανάλογα με το τι ορίζει το αγώνισμα που συμμετέχει ο αθλητής.
4. Πήλινος Στόχος
Στα αγωνίσματα του πήλινου στόχου ο σκοπευτής χρησιμοποιεί για τα αγωνίσματα αυτά λειόκανο τουφέκι (κυνηγετικό με σκάγια 7 ή 9 νούμερο) και βάλει κατά πήλινων δίσκων διαμέτρου 110mm που εκτοξεύονται με μεγάλη ταχύτητα από μηχανές προς το ανοιχτό χώρο του πεδίου.
Ο πήλινος στόχος περιλαμβάνει τα εξής αγωνίσματα:
- Τραπ
- Σκητ
- Διπλό Τραπ.
Στο αγωνίσματα του Τραπ ο σκοπευτής βάλει κατά των δίσκων που εκτοξεύονται από την κρύπτη που βρίσκεται μπροστά του σε τροχιές που δεν είναι γνωστές από αυτόν.
Στο διπλό Τραπ οι δίσκοι που εκτοξεύονται είναι δύο και ο σκοπευτής καλείται να σπάσει και τους δύο με δύο συνεχείς βολές.
Στο Σκητ οι δίσκοι εκτοξεύονται από τις δύο άκρες ενός ημικύκλιου στο οποίο κινείται ο σκοπευτής ακολουθώντας επτά βατήρες και βάλλοντας από αυτούς άλλοτε κατά ενός δίσκου και άλλοτε κατά δύο δίσκων.
Κάθε αγώνας αποτελείται από «πούλες» δηλαδή μία ομάδα 25 δίσκων που καλείται να βάλει ο σκοπευτής. Πετυχημένη βολή θεωρείται κάθε βολή που πέτυχε να αποσπάσει από τον δίσκο ένα ορατό κομμάτι του.
Στους Ολυμπιακούς αγώνες περιλαμβάνονται τα αγωνίσματα Τραπ Ανδρών (125 δίσκοι), Τραπ Γυναικών (75 δίσκοι), Σκητ Ανδρών (125 δίσκοι), Σκητ Γυναικών (75 δίσκοι), Διπλό Τραπ Ανδρών ( 150 δίσκοι).
ΙΙ. Αγωνίσματα IPSC (Πρακτική Σκοποβολή)
Τα αγωνίσματα της σκοποβολής IPSC διεξάγονται με πιστόλια και περίστροφα διαμετρήματος 9 mm και πάνω, τουφέκια ραβδωτά αλλά και λειόκανα τουφέκια με διαμέτρημα τουλάχιστον 20GA.
Η Σκοποβολή IPSC είναι ένα σχετικά νέο, αλλά συναρπαστικό, είδος σκοποβολής .
Στα αγωνίσματα αυτά ο σκοπευτής δοκιμάζεται σε μία σειρά από σκοπευτικά προβλήματα, τα Στάδια, που αποτελούνται από ένα σύνολο στόχων, χάρτινων και μεταλλικών, μοιρασμένα μέσα στο χώρο, που βάλει ο σκοπευτής σε διάφορες θέσεις και αποστάσεις.
Πολλαπλοί στόχοι, κινούμενοι στόχοι, στόχοι που όταν βληθούν αποκαλύπτουν, ή βάζουν σε κίνηση άλλους στόχους, μερικώς καλυμμένοι στόχοι, κίνηση, τακτική, φράγματα και εμπόδια και γενικά ό,τι δυσκολία μπορεί να φανταστεί ο σχεδιαστής των Σταδίων, συνδυάζονται για να προκαλέσουν τους αθλητές. Οι σκοπευτές της σκοποβολής IPSC καλούνται να βάλουν τους στόχους με ευστοχία αλλά και με ταχύτητα αφού το τελικό αποτέλεσμα προκύπτει από την βαθμολογία δια τον χρόνο που έκανε ο σκοπευτής να βάλει κατά των στόχων.
Για την μέτρηση του χρόνου χρησιμοποιούνται εδικά χρονόμετρα που δίνουν το σήμα εκκίνησης και καταγράφουν τους χρόνους βολής ακούγοντας τον ήχο των πυροβολισμών του σκοπευτή.
Οι αγώνες της IPSC περιλαμβάνουν διάφορες κατηγορίες και υποκατηγορίες στα τελικά αποτελέσματα, οι οποίες χρησιμοποιούνται, σαν μέθοδοι αναγνώρισης διαφορετικών τεχνικών, εξοπλισμού, φύλου και ηλικίας.
Ενδεικτικά στην κατηγορία Production ανήκουν όσοι αγωνίζονται με “πλήρες” εργοστασιακό όπλο που παράγεται σε ποσότητες άνω των 500 τεμαχίων το χρόνο και έχει υποστεί “ελαφρές” έως ελάχιστες μετατροπές. Στην κατηγορία Open ανήκουν τα πάσης φύσεως όπλα που έχουν υποστεί εκτεταμένες μετατροπές, όπως οπτικά σκοπευτικά, χαλινωτήρες ανάκρουσης και άλλα.
Η σκοποβολή IPSC αν και δεν είναι Ολυμπιακό αγώνισμα έχει εκατοντάδες χιλιάδες φανατικούς αθλητές ανά την υφήλιο και καλλιεργείται σε 42 χώρες.
H Σκοπευτική Ομοσπονδία Ελλάδος διοργανώνει ετησίως περισσότερους από 200 αγώνες.
Στην Ελλάδα πάνω από 90 αθλητικά Σωματεία και πάνω από 2000 αθλητές ασχολούνται με την σκοποβολή IPSC.
Αγωνίσματα MLAIC
Τα αγωνίσματα αυτά διεξάγονται με εμπροσθογεμή όπλα μίας παλαιότερης τεχνολογίας που όπως καλύπτονται και αυτά με κύκλο αγώνων.
Αγωνίσματα IMSSU
Στα αγωνίσματα αυτά οι στόχοι είναι μεταλλικές σιλουέτες ζώων σε αποστάσεις από 10m έως και 400m.
Αγωνίσματα Benchrest
Στα αγωνίσματα αυτά αντί να μετρά η ευστοχία, μετράει η συγκέντρωση των βολών του σκοπευτή σε όσο το δυνατόν μικρότερο χώρο επί του στόχου. Ο νικητής είναι, αυτός που μετά το πέρας του αγώνα θα έχει τον μικρότερο κύκλο που ορίζεται από τις βολές του επί του στόχου. Η ιδιαιτερότητα αυτού του αγωνίσματος έγκειται στην δυνατότητα βολής του όπλου στηριγμένου στον πάγκο (bench) επί της γραμμής βολής. Στα αγωνίσματα benchrest χρησιμοποιούνται αεροβόλα και πυροβόλα όπλα κάθε τύπου και διαμετρήματος που κατατάσσονται σε αντίστοιχες κατηγορίες.
